Het begin van een dementieproces kan lang onduidelijk zijn. Is het ‘normale’ vergeet-achtigheid, passend bij de leeftijd? Of is er meer aan de hand? In deze onzekere fase komen mensen vaak bij de huisarts terecht. Afhankelijk van de persoonlijke situatie kan deze een proces starten voor een diagnose: “Is het dementie of toch iets anders?” Dat proces is voor de meeste mensen heel spannend.
Om dit proces voor de persoon met (een vermoeden van) dementie en naasten te verbeteren is er een pilot gestart: het verhelderend diagnosegesprek. Waarin de casemanager dementie samen optrekt met de Specialist Ouderengeneeskunde. En deze werkwijze wordt sinds kort bij de KwadrantGroep en Meriant toegepast, vanwege de ervaren voordelen. Marjo Tijkotte en Marion Luikel vertellen hoe zo’n verhelderend diagnosegesprek verloopt en hoe belangrijk het is om begeleiding te krijgen rondom de diagnose dementie.
Persoonlijker en minder belastend
Marjo Tijkotte, Specialist Ouderenzorg bij KwadrantGroep: ‘Mensen willen soms niet voor onderzoek naar het ziekenhuis. En dat hoeft dan nu ook niet. Als Specialist Ouderzorg ga je op huisbezoek samen met de casemanager dementie. Marion Luikel, gespecialiseerd casemanager dementie bij Meriant: ‘Je bent direct betrokken, je ziet de thuissituatie en hoe het bijvoorbeeld gaat met de mantelzorg. Je krijgt meteen een breed beeld van de situatie.’
Vertrouwen
Marion: `Juist rondom de diagnose voelen mensen zich zwemmen en hebben ze behoefte aan begeleiding en steun.’ Marjo: ‘Je merkt dat je vertrouwen wint door te benoemen welke dingen juist wél goed gaan. En als de tekortkoming daarna benoemd mag worden, geeft het verlichting.’
Verhelderend diagnosegesprek
Tijdens het eerste bezoek onderzoekt de Specialist Ouderengeneeskunde degene met een vermoeden van dementie. De casemanager dementie gaat tegelijkertijd in gesprek met de naaste. Na dit gesprek worden de bevindingen besproken en is er soms nog verder labonderzoek of psychologisch onderzoek nodig. De huisarts wordt hierover geïnformeerd.
Het tweede gesprek thuis is het verhelderend diagnosegesprek. De Specialist Ouderengeneeskunde en casemanager dementie vertellen samen de uitslag. Het gaat dan om de diagnose, maar ook zeker over wat goed gaat en waar ondersteuning wenselijk is.
Marjo: ´De belangrijkste reden om het gesprek op deze manier te voeren, is om te voorkomen dat mensen in een zwart gat vallen. De diagnose dementie komt soms heel hard aan. Het is dan juist belangrijk dat er een casemanager dementie bij is met veel ervaring en die vragen kan beantwoorden. En weet welke zaken belangrijk zijn en geregeld moeten worden. Het onnodig oplopen van stress en narigheid wordt zo voorkomen, omdat er een vertrouwd gezicht en aanspreekpunt voor familie en betrokkenen bij is.´
Complimenten geven
Marion: ´Je bent ook een klankbord, omdat het leven kleiner wordt door de diagnose. Het is voor de partner en voor de kinderen fijn om te horen dat ze het intuïtief al goed doen en het niet meevalt. En dat je er voor hen bent als het niet goed loopt.’
Marjo: ´Vragen wat er wél goed gaat is heel belangrijk. Een man met dementie bleek veel grapjes te maken en de echtgenote genoot van de goede sfeer die dat bracht. Tijdens dat gesprek gaven ze elkaar complimenten en dan krijg je een prettig, open gesprek.’
Iemand echt zien
Marion: ´Mensen zijn meer dan hun ziekte. Ze hebben al een heel leven achter de rug met veel ervaringen en wijsheid. Ik heb niet de oplossing op alle vragen en problemen, maar verdrietige dingen zijn beter te dragen als iemand met je meeloopt.´
Marjo: ´Iemand echt zien, zijn levensverhaal kennen, is essentieel om goede zorg te bieden. Als je iemand erkent in hoe hij is als persoon, dan begrijp je hem/haar beter. Wanneer je dat doet, in samenwerking met de andere betrokken professionals, is het een verrijking van het vak.´