Iedereen vergeet weleens wat. Maar wat als je partner of naaste vaker vergeetachtig is, moeite krijgt met vertrouwde dagelijkse handelingen of ander gedrag laat zien dan je gewend bent? Dat kan duiden op beginnende dementie. Een bezoek aan de huisarts is zinvol. Voor mensen met dementie en hun naasten is ondersteuning beschikbaar.
Dementie is de verzamelnaam voor ruim vijftig verschillende ziekten in de hersenen. De meest bekende vorm is de ziekte van Alzheimer. Dementie ontstaat geleidelijk en is daardoor in de beginfase lastig te herkennen. “Mensen komen soms bij de huisarts met een ‘niet-pluis’-gevoel”, vertelt Marieke Wierdsma, praktijkondersteuner huisarts bij Gezondheidscentrum Makkum. “Ze merken bijvoorbeeld dat hun partner minder energie heeft, afspraken vergeet en soms niet meer weet waarom hij of zij naar buiten liep. Of ze merken dat hun partner tijdens gesprekken plompverloren over iets anders begint.”
Anders doen
Zo zijn er meer ‘alarmbelletjes’. “Ik hoor mensen vaak zeggen: ‘Mijn man dóet anders’”, vertelt Dukke Posthuma, casemanager dementie bij Antonius. “Een voorbeeld: iemand die voorheen heel technisch was, maakt ineens apparaten in huis kapot. Ook karakterverandering kan duiden op beginnende dementie. Iemand kan veranderen van een empathisch en zorgzaam mens in een persoon zonder inlevingsvermogen. Sommige mensen worden ineens snel boos of kennen geen remmingen meer. Anderen zitten apathisch op de bank, terwijl ze voorheen initiatiefrijk waren.”
Naar de huisarts
Vergeetachtigheid of veranderd gedrag hoeft niet gelijk voor problemen te zorgen. Toch kan een bezoek aan de huisarts verstandig zijn. “Tijdens een oriënterend gesprek kunnen we samen kijken wat er aan de hand is”, legt Marieke uit. “Soms is verder onderzoek nog niet nodig, soms is een verwijzing naar de poli Geriatrie wel zinvol. Overigens kunnen bepaalde symptomen ook worden veroorzaakt door vitaminegebrek of ondervoeding. Dat is goed te verhelpen.”
Leren omgaan met dementie
Voor mensen die te maken krijgen met dementie is er ondersteuning op maat. In Súdwest-Fryslân werken elf casemanagers dementie, waaronder Dukke. Zij worden door de huisarts of de poli Geriatrie ingeschakeld. Dukke: “Samen met de persoon met dementie en de partner of naaste kijken we tijdens een huisbezoek wat nodig is. We kunnen uitleg geven over leven met dementie. Ook kunnen we in overleg zinvolle daginvulling regelen.” Die ondersteuning maakt een groot verschil, weet Dukke. “De persoon met dementie wordt in zijn kracht gezet. En de mantelzorger wordt ontlast. Hij of zij hoeft even een dag níet te sturen en voor twee te denken. Zulke momenten zijn nodig om de zorg voor de partner langer vol te houden.”
Herkenning
Er is meer ondersteuning. Zo zijn er de Odensehuizen in Bolsward en Sneek, dat zijn inloophuizen voor mensen met beginnende dementie en hun naasten. In Sneek en Koudum zijn er maandelijks Alzheimer Cafés. Vanaf september vinden er in Wommels partnergespreksgroepen plaats. Dukke: “Praten met anderen kan herkenning bieden. Je kunt van elkaar leren of gewoon even je ei kwijt.”
Twijfel je of je partner, familielid of kennis beginnende dementie heeft? Neem dan contact op met de huisarts. “Wees niet bang om hulp te vragen”, zegt Dukke. “Je bent niet de enige. Er is hulp op maat, zonder betutteling, passend bij wie je bent.” Erken dat de persoon nog steeds dezelfde persoon is. Dukke: “Piet is nog steeds Piet, alleen kan hij bepaalde dingen minder goed dan voorheen. Laat gewoon voelen dat je er bent en dat Piet er ook mag zijn. Dat maakt het leven een stuk leuker.”